Rechtvaardigheid en billijkheid

De evoluties op maatschappelijk en economisch vlak binnen een geglobaliseerde wereld zetten de democratische samenleving, het recht en de rechtstaat onder druk. Voorliggend boek gaat dieper in op de mens als onderdeel van een maatschappelijk georganiseerde, juridische, sociale en economische werkelijkheid. Hierbij is de zoektocht naar hoe men meer rechtvaardigheid en billijkheid realiseert of kan realiseren de rode draad.

In het eerste deel van het boek analyseert de auteur aan de hand van een aantal filosofische geschriften de volgende vragen: Wie is de mens? Wat is de mens? Wat houdt het mens-zijn in? Hoe moet de mens zich verhouden tot de andere mens, tot de natuur en de ons omringende wereld?

Het tussendeel slaat de brug tussen beide delen van het boek met een korte uitweiding over de uitdagingen die zich aandienen voor de hedendaagse mens, de falende totaalvisies en ideologieën, het geofilosofisch denken, de woke-beweging en de vervreemding van de mens van zichzelf en van zijn omgeving.

In het tweede deel stelt de auteur de vraag hoe binnen de Europese Unie, de democratische rechtstaat en het recht ten dienste kunnen staan van de mens, de bescherming van de natuur en het klimaat. Het (economisch) recht is sterk geëvolueerd, en er zijn nog veel uitdagingen; er is nood aan een nieuwe, eigentijdse invulling van de begrippen 'openbare orde' en 'algemeen belang'. Het doel is te streven naar een samenleving waar rechtvaardigheid en billijkheid centraal staan. Ook de mens zelf heeft hierin een belangrijke verantwoordelijkheid onder meer door 'bemiddelingsgericht' om te gaan met de ander zodat conflicten vermeden of minnelijk opgelost kunnen worden. Pas daarna zal men een beroep doen op de rechtvaardige rechter die oordeelt in billijkheid.

Joris J. De Smet is erkend bemiddelaar en advocaat. Hij is eveneens plaatsvervangend raadsheer in het hof van beroep te Gent. Het boek is geschreven vanuit zijn jarenlange ervaring als praktijkjurist en als bemiddelaar in conflictueuze verhoudingen tussen mensen en ondernemingen, en vanuit een sociale bewogenheid, met grote aandacht voor de wereld die ons omringt. Hij publiceert regelmatig over insolventie van ondernemingen en is auteur van onder meer Ondernemingen in moeilijkheden, Grondige analyse van de faillissementswet en de strafrechtelijke bepalingen (2015) en van het Handboek faillissementsrecht en insolventiestrafrecht (2020). Hij is redactielid van het Tijdschrift voor Insolventie- en Beslagrecht en van het Wetboek Ondernemingsrecht geannoteerd.